پیش بینی آینده دانشگاهها در ایران
•
اصولا سازمانها در فضایی قرار دارند که همواره محیط آنها در حال تغییر است این تغییر در سطوح مختلف در محیط همواره در حال انجام است. سازمانها گاهی بصورت آگاهانه خود را با تغییرات محیطی همراه و گاهی نیز بدون آگاهی از تغییرات در مسیر تغییر قدم بر می دارند.
دانشگاه ها را فضای تولید علم و دانش میدانیم این فضا در صورتی دوام و ماندگاری خود را خواهد داشت که بتواند با تغییرات سریع در محیط پیرامون هماهنگ گردد در غیر اینصورت بزودی از چرخه فعالیت خارج خواهند شد. علاوه بر این عدم توجه به تغییر میتواند سازمان را به نابودی بکشاند و این در خصوص وضعیت همراهی دانشگاهها با تغییر بسیار ضروری و حساستر است. همچنین نگاه درست به تغییر در دانشگاه میتواند موجب رشد و تعالی آن و پاسخگو بودن در مقابل خواسته های محیطی باشد. چرا که امروزه رمز موفقیت سازمانها به کاری که انجام میدهند نیست بلکه در چگونگی انجام آن است این سازمانها آنهایی هستند که فرایند تغییر را مدیریت می کنند.
در مباحث مطرح شده در خصوص تغییر مدل های فراوانی توسعه داده شده است . بطور نمونه یکی از این مدل ها مدل فرآیندی است در این مدل لازمه تغییر در سازمان وجود یک فرآیند منظم حرکت از یک موقعیت به موقعیت دیگر است که از سه مرحل ذوب کردن ، تغییر و منجمد کردن تشکیل شده است.
بنظر میرسد دانشگاه برای ماندگاری در آینده اصلی ترین عامل که همان تغییر است را مد نظر قرار خواهند داد و بر این اساس حرکت می کنند. دانشگاهها در آینده به سازمانهای یاد گیرنده ای تبدیل خواهند شد که ظرفیتی دائمی در خود ایجاد کرده و بصورت دائم در حال پذیرش نوآوری و تغییرند.
موضوع دیگری که در آینده دانشگاهها قطعا مورد توجه قرار می گیرد بحث ارتباط آنها با صنعت و بکارگیری دانش های تولید شده در مباحث صنعتی و اجرایی است . یافتن ارتباط موثر بین این دو نهاد یکی از اصلی ترین دغدغه های آینده در دانشگاهها خواهد بود. برای ایجاد قابلیت تولید بیشتر قطعا موسسات ونهادهای تولید در صدد بکارگیری دانش های تولید شده خواهند بود تا بتوانند هر چه بیشتر خود را با خواسته ها و تغییرات محیط همراه و هماهنگ کنند. بی شک پیشرفت تکنولوژی بدون توجه به آموزش قطعا امکان پذیر نیست با نگاهی کوتاه به سابقه فعالیت سایر کشورها در این زمینه بستر سازی لازم در دانشگاه و صنعت موردی است که کاملا احساس می شود
مطالعات نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته ارتباط و همکاری بین صنعت و دانشگاه از پشتوانه ای قوی برخوردار است . در این کشورها بیشتر تحولات صنعتی از دانشگاه و مراکز تحقیقاتی آغاز شده و دانشگاهها پیشگام توسعه صنعتی هستند ، در حالی که در کشورهای در حال توسعه این ارتباط ضعیف و کمرنگ است. هر چه این ارتباط ضعیف باشد توسعه فناوری به کندی صورت می گیرد و درنهایت موجب پیدایش کاستی در صنعت ، وابستگی صنعتی ، بهره برداری نامطلوب از منابع طبیعی ، اتلاف سرمایه های اجتماعی و نظایر آن خواهد شد . چنین وضعیتی منجر به چالشهای اجتماعی و اقتصادی فراوان از جمله معضل بیکاری خواهد بود .
در این وضعیت پیش بینی می شود در آینده دانشگاهها تلاش بیشتری را در این زمینه بکار خواهند برد. مفاهیم جدید کارآفرینی نیز یکی دیگر از زوایایی است که در آینده راهکارهای بسیاری برای برون رفت از موقعیت فعلی فرا روی دولت ها قرار می دهد. مراکز علمی در صد ایجاد هر چه بیشتر مفاهیم کارآفرینی در عرصه های مختلف خواهند بود و این باعث خواهد شد که دانشگاهها از یک سو تامین کننده نیروی انسانی متخصص در سطح عالی و از سوی دیگر مرکزی برای تجمع بسیاری از تواناییهای علمی، تحقیقاتی و آزمایشگاهی باشند.
بنابراین دانشگاه به عنوان مجموعه ای آکادمیک که به طور مستمر پردازش علمی و پژوهشی در آن صورت می گیرد ، تقویت کننده صنعت خواهد بود و از این طریق است که صنعت و اقتصاد در یک جامعه توسعه و ارتقا می یابد.
بر اساس نظر متخصصان، دانشگاه به عنوان نهاد عرضه کننده دانش و تولید نیروی انسانی وظایفی از جمله تولید برنامه های جدید و کارآمد آموزشی به گونه ای که نیازهای کنونی و آینده جامعه را با توجه به افزایش نیازها، تغییر سطح زندگی و روند افزایش توقعات بر عهده خواهند داشت.
از طرف دیگر با رشد صنایع ارتباطی و گسترش استفاده از فناوری اطلاعات در زمینه های مختلف می طلبد دانشگاهها در فضای موجود خود را هر چه بیشتر به صنعت مورد نظر تجهیز و برای بهره برداری از فرصت های ایجاد شده تمام تلاش خود را بکار گیرند
به دنبال جهانی شدن اقتصاد و توسعه فرهنگی در سطح بین الملل و با تغییر الگوهای مصرفی جوامع و تغییر انتظارات اقشار مختلف ، نقش دانشگاهها در پاسخگویی به نیازهای روبه افزایش جوامع مختلف بیشتر از هر زمانی با اهمیت می نماید. بنابراین یک نوع توافق چند منظوره بین دانشگاه و جامعه می بایست ایجاد شود ، در غیر اینصورت توسعه اجتماعی کم رنگ می شود .
تولید نشریات علمی و انتشار مقالات مفید و کاربردی در مجلات علمی که از فعالیتهای علمی مراکز دانشگاهی به حساب می آید، می تواند در توسعه صنعتی و ارتقای کیفیت زندگی جوامع نقشی موثر داشته باشد. مراکز دانشگاهی همچنین به ترویج و اشاعه آموزش عالی و تخصص های فنی می پردازند که خود به عنوان موتور محرکه توسعه صنعتی، نقشی مهم ایفا کند.
آموزش الکترونیکی نیز یک نظام آموزشی هنرمندانه و راه حل جامعی است که برای موسساتی که خواهان حرکت در مسیر فناوری روز و تغییر روش ها و محیط های آموزشی خود هستند، امکان دستیابی به شیوه های نوین آموزشی را فراهم می نماید . در آموزش الکترونیکی، ارائه مطالب براساس نیازهای فراگیران تغییر می یابد و در آن، فضایی ایجاد می شود تا فراگیر با فراغ بال و به دور از اضطراب و با حفظ استقلال و اعتماد به نفس، به فعالیت های مورد نظر خود بپردازد. آموزش الکترونیکی یک سیستم آموزشی واحد را برای تعدادی از فراگیران فراهم می سازد که منجر به ایجاد فرصت های آموزشی مختلف می شود بنطر میرسد در آینده دانشگاهها بجای آموزش های استاد محور به آموزش های دانشجو محور تغییر روش خواهند داد در این روش دانشجو در مرکز این سیکل قرار گرفته و استاد ، منابع ، کتب، نشریات ، اینترنت و.. در اطراف او برای بهره وری بیشتر در اختیار او در هر زمان هر مکان و هر کس خواهد بود.